Heraanleg Wapper

De Wapper, het iconische langwerpige plein centraal aan de Meir, krijgt een grondige heraanleg. Omdat het plein intensief gebruikt wordt door onder meer shoppers, handelaars en passanten, voldoet de huidige staat niet meer. Bovendien vormen de geplande werken aan het Rubenshuis een kans om de archeologisch-historische waarde van dat monument extra te benadrukken op de toekomstige Wapper. De stad zet in het ontwerp ook maximaal in op klimaatadaptatie. Het definitieve ontwerp is voor halverwege 2024.

 

Waarom dit project?

Historisch gezien speelt het de Wapper een belangrijke rol in de waterinfrastructuur van Antwerpen. In 1490 werd er een rui aangelegd om zoet, fris water uit de Herentalse vaart naar de binnenstad te brengen. Al snel wordt de rui overwelfd en komen er gebouwen op het plein. 

Vandaag wordt de Wapper op verschillende manieren gebruikt: 

• Horeca en handel,

• Culturele bezienswaardigheden zoals het Rubenshuis, 

• Verbinding voor fietsers en voetgangers tussen omliggende winkelstraten (Meir, Schuttershofstraat) en andere plekken (Bourlaschouwburg, markt op het Theaterplein, … ), 

• Rustpunt voor shoppers. 

De Wapper is intussen verouderd en in de Antwerpse binnenstad is er vaak wateroverlast, droogte en hitte. Er is opnieuw nood aan verfrissing. Daarom wil de stad de Wapper heraanleggen tot een hedendaags plein waarop je je aangenaam kan verplaatsen, verblijven en genieten van groen, water, horeca en historie. Daarbij neemt het Rubenshuis een bijzondere plek in.  

Wat gebeurt er?

Doordat er zoveel verschillende activiteiten op de Wapper gebeuren, heeft de stad de heraanleg verdeeld in drie ‘lagen’ met concrete ambities.  

OMGEVING - De Urbanisten

Laag 1: Wapper als hedendaags plein 

Er moet genoeg ruimte voor de verschillende activiteiten op het plein zijn. De Wapper moet een aangename verblijfplaats worden, waar je groen, water, horeca en historiek kan beleven. Tegelijkertijd moet je je vlot kunnen verplaatsen op het plein. 

• Het plein krijgt een duidelijke opdeling tussen een centrale verblijfsruimte en randen waar fietsers en voetgangers zich kunnen verplaatsen. Die randen zijn breed genoeg om vlot door te kunnen en om genoeg ruimte voor brandweer en laden en lossen te hebben.
• Bestaande terrassen krijgen een plek tussen groen en aan het water. Er komen ook comfortabele zitplekken en zitbanken met arm-en rugleuning.

Laag 2: klimaatverhaal 

De wapper moet een klimaatrobuust- en adaptief plein worden. Dat betekent dat het plein aangepast wordt aan zowel wateroverlast en langdurige droogte, en dat het groentekort en de hitte aangepakt worden.  

• Bestaande bomen zoveel mogelijk behouden. Daarnaast komen er nieuwe bomen met voldoende ondergrondse groeiruimte, zodat ze beter tegen droogte en hitte kunnen en groot en oud kunnen worden. De bomen zorgen voor schaduw en koelte. 

• Er komen plantvakken die voor extra ontharding en infiltratie voor regenwater zorgen. 

Omdat de Wapper vanaf de middeleeuwen een belangrijke rol in de watervoorziening van Antwerpen speelde, is het daarnaast belangrijk om water een (visuele) plaats te geven op het plein. Daarbij moet het Waterplan zoveel mogelijk gevolgd worden. 

• Er komt een lang, ondiep waterelement op de Wapper dat verwijst naar de ondergrondse rui  en regenwater opvangt en filtert. Nadien stroomt het water van Hopland richting de Meir, zoals het vroeger deed. Daardoor wordt het water steeds ververst, wat voor meer verkoeling zorgt. 

• De sierfontein wordt vervangen door een gelijkgrondse speelfontein met verschillende spuwers. Die fontein gaat in de winter uit, zodat die ruimte als plein kan worden gebruikt. 

Laag 3: archeologisch-historische waarde 

De historische waarde van de Wapper en de ondergrondse rui moet bewaard worden. Waardevolle elementen moeten een plaats krijgen in het nieuwe ontwerp. 

• Het plein wordt opengelaten ter hoogte van het Rubenshuis voor een mooi zicht op de gevel.

• De ondergrondse structuur van de rui blijft intact. 

Wie werkt eraan mee?

Dit is een project van de stad Antwerpen, met participatie van Waterlink.

Ontwerpteam OMGEVING en De Urbanisten maken het ontwerp voor de heraanleg.