In de toekomst zullen felle regenbuien meer voorkomen, net als langere droogteperiodes. Om ons hiervoor te wapenen, maakte de stad Antwerpen een Waterplan. Dit plan wil water opnieuw een plek geven in de stad en het waterbewustzijn in Antwerpen verhogen. Het gaat er niet alleen om overstromingen te voorkomen. Water maakt de stad ook mooier, aangenamer en koeler in de zomer.
Ons klimaat is wereldwijd aan het veranderen. Uitzonderlijke regenval zal in de toekomst meer voorkomen. Er zal op kortere periodes meer regen vallen. Daarnaast zullen er lange periodes van droogte zijn, waardoor er minder water in de grond zit en bijvoorbeeld vijvers komen droog te staan. Er moet gezocht worden naar andere manieren om water op te vangen of sterk vertraagd af te voeren. De stad gaf de opdracht om een waterplan uit te werken zodat water opnieuw een plek kan krijgen in de stad.
stad Antwerpen
Een internationaal team van ontwerpers en waterbouwkundige ingenieurs maakte een grondige analyse van water doorheen de eeuwen in Antwerpen en stelt een kader en oplossingen voor om overvloed én tekorten van water te kunnen opvangen. Bij de heraanleg van grote gebieden of pleinen, krijgt water structureel een plek. Daarnaast reikt het waterplan ook concrete tools en korte termijnoplossingen aan om water overal zo lokaal mogelijk op te vangen of meteen te hergebruiken.
Antwerpen is altijd al een waterstad geweest. Antwerpen heeft haar bloei te danken aan haar ligging aan het water. Daarna werd het water eerder ondergronds gebracht, het werd weggeleid via een netwerk van ondergrondse riolen en buizen. Water moest zo snel mogelijk weg. Hiervoor werden uitgebreide ondergrondse rioleringsnetwerken aangelegd, aangevuld met complexe en vaak zeer grote pompinstallaties. Deze systemen zijn nu ontoereikend als gevolg van de klimaatverandering.
collectie Yves Lemmens
stad Antwerpen
Om hemelwater op grote schaal een plaats te geven in de stad, stelt het waterplan vijf waterstructuren voor. Deze waterstructuren zijn specifiek aan een bepaalde plek, het water heeft er andere oplossingen nodig om opgevangen of hergebruikt te worden. De vijf waterstructuren zijn: 'Beekdalen en waterlopen' zoals bijvoorbeeld de Hollebeek- of Schijnvallei; de Ruien; het Ringpark; de parkenwig en tot slot 'Radicaal lokaal' waar op de plek zelf afwateringsoplossingen worden gezocht.
Het is belangrijk om water nu al overal zo lokaal mogelijk op te vangen op wijk- en straatniveau. Dit gaat over soms kleine ingrepen die een groot effect kunnen hebben. Bijvoorbeeld het aanleggen van infiltratiezones op pleinen en in plantvakken, of de opvang van water in parken en op daken. En naast het openbaar domein kan ook op privédomein onthard worden op daken, gevels of voortuinen. Zo geeft de stad premies voor de aanleg van groendaken en geveltuinen, die naast het verhogen van de biodiversiteit ook belangrijk zijn om wateroverlast tegen te gaan.
Vandaag zien we het Waterplan al in actie. Bij elke heraanleg van straten en pleinen wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met waterbuffering of -insijpeling. Zo zijn er de tuinstraten, bijvoorbeeld in de Lange Ridderstraat. Op parkeerplaatsen in de Quinten Matsijslei kan water infiltreren en de Donkse Beek in de Prinshoeveweg werd opengelegd. Parken als Rozemaaipark en Wolvenberg bieden heuvels en wadi’s die een opvangbekken zijn bij regenval, maar ook leuke speelaanleidingen en vertoefplekken. In de toekomstige Ringparken, het nieuwe plein op de Gedempte Zuiderdokken en de heraanleg van het binnenplein van het administratieve gebouw Den Bell zal water een belangrijke plek krijgen.
Het waterplan werd opgemaakt door De Urbanisten, Witteveen+Bos en Common Ground in opdracht van de stad Antwerpen. De stad Antwerpen coördineert, in samenwerking met water-link en Aquafin.
U kan ook zelf helpen om wateroverlast en droogte te voorkomen. Het belangrijkste is dat regenwater niet rechtstreeks naar de riolering gaat, maar hergebruikt wordt, infiltreert in de ondergrond, en tot slot maximaal gebufferd wordt. Zo kunnen de installatie van een regenwaterput, de aanleg van een infiltratie -en bufferzone in uw tuin, waterdoorlatende verharding of een groendak al zeer veel helpen om wateroverlast en droogte tegen te gaan. Veel maatregelen die u zelf kan nemen, zijn bij nieuwbouw al verplicht. Indien die ingrepen niet verplicht zijn, kan u er vaak nog een premie voor krijgen. Bekijk hier de mogelijkheden en premies voor groendak of wateropvang.
Een straat leefbaarder maken met meer groen, meer plek voor water en sterker sociaal contact.
Dankzij de hittekaart, kan de stad gerichte maatregelen nemen om de temperatuur in de zomer onder controle te houden.
Met een regenwaterplan wil de stad zich voorbereiden op de klimaatverandering.
De stad gaat op zoek naar innovatieve oplossingen voor toenemende hevige neerslag en hitte en droogte.
Verschillende studies brengen de gevolgen van klimaatverandering voor Antwerpen in beeld.
Eind januari 2023 start een studiebureau met de opmaak van het Masterplan Water Oude Landen in Ekeren. Het masterplan creëert het ruimtelijk kader voor komende waterprojecten in het gebied. Er lopen momenteel al heel wat vernieuwingsprojecten, denk maar aan het Haventracé dat de spoorinfrastructuur uitbreidt of de heraanleg van Rozemaai en het open leggen van de Donkse Beek. Het masterplan moet duidelijk maken welke mogelijkheden er voor water zijn. In het masterplan gaan we op zoek naar ontbrekende schakels tussen de huidige projecten en welke rollen er voor water in de toekomst weggelegd zijn.