Sinds 2006 geeft het structuurplan ‘Antwerpen Ontwerpen’ richting aan hoe de stad verder ontwikkelt kan worden. Een overkoepelend beleid bepaalt de strategie en definieert vijftien hefboomprojecten die een effect hebben op de hele omgeving en niet enkel op de plek zelf. U zal zien dat er al heel wat gerealiseerd is, maar er zijn ook nog veel projecten in ontwikkeling.

Waarom het structuurplan Antwerpen Ontwerpen?

In de jaren ’90 werden drie stadsprojecten uitgewerkt: Centraal Station, Spoor Noord en het Schipperskwartier. Deze hebben heel wat kennis en ervaring opgeleverd en hebben de behoefte en nood aangetoond om een globaal kader met een visie en concreet ruimtelijk beleid voor de stad op te maken.

In 2006 wordt het strategisch Ruimtelijk Structuurplan Antwerpen (s-RSA) goedgekeurd. Het is het resultaat van drie jaar intens samenwerken met de Italiaanse ontwerpers Bernardo Secchi en Paola Viganò. Het plan vertrekt van een renovatio urbis: de vernieuwing van de stad met ingrepen op her en der verspreide punten in de publieke ruimte. Voor het eerst ligt er een overkoepelende visie op de tafel waarin duidelijk wordt dat het stadsbestuur grote resultaten wil behalen met kleine ingrepen.

Waarover gaat Antwerpen Ontwerpen?

Het plan dat Antwerpen vorm geeft en beeldbepalende blikken vastlegt, vertrekt vanuit zeven inspirerende beelden, vijf strategische ruimtes en vijftien hefboomprojecten.

Zeven inspirerende beelden

De makers van het s-RSA zijn vertrokken vanuit zeven beelden van Antwerpen die in het collectief geheugen blijven zitten en dus zeker uit de stadsvernieuwing naar voor moeten komen:

• Stad aan het water zet de Schelde en de kleinere waterlopen en valleien centraal in de toekomst van de stad. 
• Ecostad bewaakt de stedelijke ecologische infrastructuur: van parken tot groene pleintjes en privétuinen.
• Havenstad benadrukt het historische en toekomstige belang van de haven.
• Spoorstad beoogt een betere bereikbaarheid, met prioriteit voor het tram- en fietsnetwerk.
• Poreuze Stad wil slim omgaan met on(der)benutte bebouwde en onbebouwde ruimte.
• Dorpen en metropool wil de ruimtelijke relaties van de districten en wijken met het grootstedelijke centrum verbeteren.
• Megastad wil de optimalisering van de strategische ligging van Antwerpen op nationaal, Vlaams en Europees niveau versterken.

Vijf strategische ruimtes

Om de strategie concreet te maken naar het terrein, werd Antwerpen ingedeeld in vijf strategische ruimtes. Sowieso is er een belangrijke rol weggelegd voor de herwaardering van straten en pleinen als publieke ontmoetingsruimten

• Harde Ruggengraat loopt langs de Schelde van de Hobokense industrie tot Luchtbal, met onder meer Nieuw Zuid, de Kaaien en het Eilandje.
• Zachte Ruggengraat omvat alle groene gebieden die verbonden worden door water, met onder meer vijf grote parkgebieden Scheldepark, Zuiderpark, Schijnvalleipark, Noorderpark en Havenpark. Anno 2017 werden ze opgenomen in het Groenplan.
• Groene Singel heft het barrière-effect van de Ring zoveel mogelijk op en verbindt de grote parkstructuren met de kernstad.
• Levendig Kanaal koppelt de verbreding van het Albertkanaal aan de opwaardering van de kanaaloevers als woon-, werk- en recreatieruimte.
• Investeren in vervoer om de bereikbaarheid van de stad te bevorderen: verbetert het netwerk van stadswegen, voet- en fietspaden en openbaar vervoer en daaraan gekoppelde gebieden zoals districts-, wijk- en buurtcentra, winkelstraten en stationsomgevingen.

 Vijftien hefboomacties

Uit de vijf strategische ruimtes en zeven inspirerende beelden volgen ontelbare projecten. Deze kunnen niet tegelijkertijd aangepakt worden, daarom selecteerde de stad Antwerpen er vijftien die voorrang krijgen om uitgevoerd te worden.

1. Omgeving Station Luchtbal: aanleg van een aantrekkelijk plein en grootstedelijke voorzieningen zoals kantoren
2. Cadix-wijk, Oude dokken, Montevideo: bijzondere aandacht voor het publiek domein
3.  Kaaien binnenstad: heraanleg (in samenwerking met het Vlaams Gewest)
4.  Scheldebrug: realisatie brug met tramlijn
5.  Rooseveltplaats, Operaplein, Astridplein:  knooppunt voor openbaar vervoer met grootstedelijke  voorzieningen
6.  Diamantwijk: aandacht voor het publiek domein
7.  Nieuw Zuid: nieuwe woningen en voorzieningen
8.  Middenvijver: recreatieve cluster met onderwijscampus
9.  Spaghettiknoop: realisatie van een park voor de buurt met een mogelijke publiekstrekker
10.  Spoor Noord: realisatie van het park en nieuwe stedelijke voorzieningen
11.  Omgeving Berchem station: afwerking van het plein en aanbod van grootstedelijke voorzieningen zoals kantoren
12.  Omgeving Sportpaleis, Lobroekdok en Slachthuissite: cluster voor wonen, sport, grootschalige detailhandel en bedrijvigheid, met aandacht voor de mobiliteitsproblematiek
13.  Petroleum Zuid: vervuild gebied geschikt maken voor gemengde en logistieke bedrijvigheid
14.  Het Dokske: verbetering van de woonkwaliteit
15.  F. Van Eedenplein: knooppunt openbaar vervoer en heraanleg plein als nieuw hart voor Linkeroever.

Meer info

Meer informatie over het structuurplan en de vernieuwing ervan vindt u bij 'Structuurplan in ontwikkeling' of op www.antwerpen.be.