Groene wandelpromenade en bescherming tegen overstromingen in de toekomst 

De stad Antwerpen bereidt zich vandaag preventief voor om mogelijke milieuproblematieken zoals overstromingen te voorkomen. Eén van die preventieve oplossingen, is de ophoging van de Scheldeboorden, zowel aan de rechteroever als op Linkeroever. Deze ophoging grijpt de stad aan om een groene wandelpromenade te creëren langs de Schelde.

Waarom dit project?

De stad wil mogelijke milieuproblematieken in de toekomst vandaag al preventief aanpakken. Om de stad te beschermen tegen mogelijke overstromingen, worden de dijken opgehoogd. Dit gebeurt door De Vlaamse Waterweg nv en kadert in het zogeheten Sigmaplan. 

De stad wil de dijkophoging aangrijpen om niet alleen Sint-Anneke Plage in volle glorie te herstellen, maar ook om langs de linkeroever van de Schelde een groene wandelpromenade en een recreatief park aan te leggen. 

Bovendien wil de stad ook werk maken van een watersportbeleidsplan, om zo een levendig aanbod aan waterrecreatie te realiseren. Linkeroever maakt hiervan een belangrijk onderdeel uit door de aanwezigheid van de zeescouts en vele watersportclubs.

Wat is het Sigmaplan? 

Het Sigmaplan is een plan dat werd opgesteld om Vlaanderen beter te beschermen tegen overstromingen uit de Schelde en haar zijrivieren. De Vlaamse Waterweg nv voert dit plan uit door dijken aan het Zeescheldebekken te verhogen en te verstevigen, en door gecontroleerde overstromingsgebieden aan te leggen.

Wat gebeurt er?

De ambities voor de toekomstvisie van Scheldeboorden Linkeroever worden eerst uitgewerkt in een masterplan door bureau Bas Smets. Dit ontwerpteam zal niet alleen het masterplan Scheldeboorden Linkeroever opmaken, maar ook het ontwerp en de uitvoering opvolgen voor de publieke ruimte. Voor de verdere verfijning van de publieke ruimte wordt het projectgebied verdeeld in drie deelgebieden: 
•    Scheldeboorden-zuid: van Burcht tot Galgenweellaan;
•    Scheldeboorden-midden: van Galgenweellaan tot Charles de Costerlaan
•    Scheldeboorden-noord: van Charles de Costerlaan tot Sint-Annabos.

Visie met drie ambities

In maart 2021 ging Bureau Bas Smets aan de slag met een grondige analyse voor het gebied. Hierin keken ze onder andere naar de historiek, landschappelijke eigenschappen, mobiliteit en gebruik van de site. Op basis van dit onderzoek en de input die ze verkregen tijdens een participatieronde werd een analyse- en visienota opgemaakt. Nu gaat het team aan de slag om tot een voorontwerp en nadien een definitief masterplan te komen. Dat wordt verwacht in het voorjaar van 2023.

De drie ambities zijn:

• Divers oeverlandschap

Het projectgebied loopt vanaf de grens met Burcht tot aan de grens met Zwijndrecht. De dijken worden er verhoogd en waar nodig verstevigd. De dijk verdeelt het gebied in een binnen- en buitendijks landschap. Buitendijks is er bijzondere aandacht voor de slikken en schorren langs de Scheldeoever. Het wordt zoveel mogelijk behouden en waar mogelijk uitgebreid. Die getijdennatuur is het terrein van zeldzame planten en dieren, die we volgens Europese richtlijnen zo goed mogelijk beschermen.

De dijken van Linkeroever zijn momenteel ongeveer overal even hoog, goed voor een hoogte van 8,35 meter TAW*. In lijn met het geactualiseerde Sigmaplan verhogen deze dijken met minstens 90 centimeter, naar een hoogte van 9,25 meter TAW. Zo krijgen ze dezelfde hoogte als de toekomstige waterkering op de Antwerpse kaaimuren, aan de overkant van de Schelde. Aan de noordelijke zijde van Linkeroever, grenzend aan het Sint-Annabos, verhoogt de dijk tot een hoogte van 11 meter TAW. 

Het binnendijks landschap wordt vandaag gekenmerkt door grote open graszones met hoog opgaande bomen. Door subtiele hoogteverschillen te voorzien in het landschap, zal het een aantrekkelijkere omgeving worden voor fauna en flora. Die hoogteverschillen kunnen bovendien worden ingezet om de wateropvang in het gebied te verbeteren. Op termijn dreigt de ondergrond immers meer en meer te verdrogen. Er worden plaatsen voorzien om water op te vangen en het vertraagd te laten infiltreren, wat zal helpen tegen problemen als droogte. De bomen worden maximaal behouden. Dit alles leidt tot een divers en duurzaam oeverlandschap en een unieke beleving langsheen de Schelde. 

*TAW: Tweede Algemene Waterpassing. Nul meter TAW komt overeen met het gemiddelde laagwaterpeil in Oostende.

• Continue boord

Een meanderend padensysteem organiseert het landschap. Dat vormt logische verbindingen tussen de buurt, de Scheldeboorden en de rechteroever. De paden bieden een verscheidenheid aan wandelmogelijkheden, met in totaal een onafgebroken Scheldewandeling van 6 kilometer lang. Door zijn slingerende vorm brengt het dijkpad de wandelaar soms tot vlak bij de Schelde; dan weer geeft het een breder overzicht tot de rivier met het stadscentrum op de achtergrond. Door een intelligent mobiliteitsconcept toe te passen streeft de stad naar een systeem waarbij de Scheldeboorden vooral ruimte kunnen bieden voor de zachte weggebruikers. 
 

• Levendig park

De Scheldeboorden Linkeroever worden de groene tegenpool van de versteende kaaien langs de rechteroever. De nieuwe landschappelijke structuur moet meer biodiversiteit en een meer divers gebruik toelaten. De bestaande functies blijven en worden waar nodig uitgebreid. Daarbij gaat aandacht naar de interactie tussen de private ruimtes en het omringende park. Daarnaast is er ook ruimte voor rust. Verschillende uitkijkpunten doen de wandelaar stilstaan bij het mooie zicht op de Antwerpse rede. 

Wie werkt eraan mee?

Om de werken op Linkeroever voor te bereiden gingen De Vlaamse Waterweg nv en de stad een overeenkomst aan. Het masterplan wordt opgemaakt door het ontwerpteam Bureau Bas Smets. Bij de verdere uitwerking van concrete deelprojecten zullen ook de betrokken watersportverenigingen en de overige gebruikers van de waterwegen betrokken worden. 

Meer informatie

Ruimtelijke Planning - stad Antwerpen

ruimtelijkeplanning@antwerpen.be

De Vlaamse Waterweg nv
tel: 03 224 93 67
info@sigmaplan.be
www.sigmaplan.be