Groene wandelpromenade en bescherming tegen overstromingen in de toekomst

De stad Antwerpen bereidt zich vandaag preventief voor om mogelijke milieuproblematieken zoals overstromingen te voorkomen. Eén van die preventieve oplossingen, is de ophoging van de Scheldeboorden, zowel aan de rechteroever als op Linkeroever. Deze ophoging grijpt de stad aan om een groene wandelpromenade te creëren langs de Schelde.

Waarom dit project?

De stad wil mogelijke milieuproblematieken in de toekomst vandaag al preventief aanpakken. Om de stad te beschermen tegen mogelijke overstromingen, worden de dijken opgehoogd. Dit gebeurt door De Vlaamse Waterweg nv en kadert in het zogeheten Sigmaplan.

De stad wil de dijkophoging aangrijpen om niet alleen Sint-Anneke Plage in volle glorie te herstellen (realisatie van masterplan Sint-Anneke Plage), maar ook om langs de linkeroever van de Schelde een groene wandelpromenade en een recreatief park aan te leggen.

Bovendien wil de stad ook werk maken van een watersportbeleidsplan, om zo een levendig aanbod aan waterrecreatie te realiseren. Linkeroever maakt hiervan een belangrijk onderdeel uit door de aanwezigheid van de zeescouts en vele watersportclubs.

Wat is het Sigmaplan?

Het Sigmaplan is een plan dat werd opgesteld om Vlaanderen beter te beschermen tegen overstromingen uit de Schelde en haar zijrivieren. De Vlaamse Waterweg nv voert dit plan uit door dijken aan het Zeescheldebekken te verhogen en te verstevigen, en door gecontroleerde overstromingsgebieden aan te leggen.

Leaflet

Wat gebeurt er?

De basis voor de toekomstvisie van Scheldeboorden Linkeroever is samengevat in 7 ambitielijnen. Deze worden verder uitgewerkt in een masterplan. Hiervoor heeft de stad een team aangesteld, dat niet alleen het masterplan Scheldeboorden Linkeroever zal opmaken, maar ook het ontwerp zal opmaken en de uitvoering opvolgen voor de publieke ruimte. Voor de verdere verfijning van de publieke ruimte wordt het projectgebied verdeeld in drie deelgebieden:
•   Scheldeboorden-zuid: van Burcht tot Galgenweellaan;
•   Scheldeboorden-midden: van Galgenweellaan tot Charles de Costerlaan
•   Scheldeboorden-noord: van Charles de Costerlaan tot Sint-Annabos.

Door middel van een openbare aanbesteding kwam de stad uit bij bureau Bas Smets. Het consortium is in 2021 gestart met de uitwerking van de visie en de ontwerpen.

Zeven ambitielijnen

Deze zeven ambitielijnen werden voor de Scheldeboorden Linkeroever uitgeschreven.

1. natuurlijke Scheldeboord
De natuur wordt beschermd en versterkt. Er moeten oplossingen worden gezocht om de natuur te compenseren die verloren gaat door de dijkwerken en die opnieuw te integreren in het geheel.

2. 6 km lang park
De verschillende groengebieden worden verbonden tot een landschappelijk geheel. Doorheen het parkgebied lopen paden, zijn er verschillende toegangen en voldoende speel- en rustpunten.

3. recreatief park
De groene en recreatieve invulling van de Scheldeboorden wordt behouden en versterkt. De aanwezige watersport (scouts en clubs) verrijkt de beleving en versterkt de band met de Schelde. Aan de Plage, de zone tussen de Blancefloerlaan en Galgenweellaan en aan het Galgenweel zelf is ruimte voor een recreatief intensievere invulling, inclusief verblijfsrecreatie. Aan de Plage geldt het bestaande masterplan als leidraad voor de toekomst.

4. Frederik Van Eedenplein als verwelkoming
Voor het Frederik Van Eedenplein wordt gezocht naar een nieuw evenwicht tussen het vinden van aansluiting bij de Scheldeboord en het versterken van het ‘hart van Linkeroever’. Daarbij wordt onderzocht hoe ook de band met rechteroever kan worden versterkt. De bestaande infrastructuur en mobiliteit op het plein worden grondig geëvalueerd en indien nodig hertekend.

5. herstel van contact met Schelde
Dankzij de ophoging van de dijk zal een uitgestrekte wandeling langs de Schelde mogelijk worden. Dit brengt de rivier terug dichter bij de stad. Die beleving zal worden verrijkt dankzij verschillende uitkijkpunten. Bestaande en nieuwe steigers dragen bij aan de verbinding over het water.

6. park rijk aan verhalen uit het verleden
Er wordt ook teruggeblikt naar het verleden. De geschiedenis van Linkeroever is in niets te vergelijken met die van de rechteroever. Het team gaat na welke verhalen te vertellen zijn en hoe deze verwerkt kunnen worden in een ruimtelijk ontwerp.

7. klimaatrobuust park
Met de dijkophoging wordt Linkeroever beschermd tegen toekomstige stormen. Dit moment wordt aangegrepen om te onderzoeken hoe andere dreigingen vanuit de klimaatproblematiek, zoals droogte of overstromingen, gemilderd of vermeden kunnen worden.

Ophoging dijken

Het projectgebied loopt vanaf de grens met Burcht tot aan de grens met Zwijndrecht. De dijken worden er verhoogd en waar nodig verstevigd. Dit gebeurt met bijzondere aandacht voor de slikken en schorren langs de Scheldeoever. Die getijdennatuur is het terrein van zeldzame planten en dieren, die we volgens Europese richtlijnen zo goed mogelijk beschermen.

De dijken van Linkeroever zijn momenteel ongeveer overal even hoog, goed voor een hoogte van 8,35 meter TAW*. In lijn met het geactualiseerde Sigmaplan verhogen deze dijken met minstens 90 centimeter, naar een hoogte van 9,25 meter TAW. Zo krijgen ze dezelfde hoogte als de toekomstige waterkering op de Antwerpse kaaimuren, aan de overkant van de Schelde. Aan de noordelijke zijde van Linkeroever, grenzend aan het Sint-Annabos, verhoogt de dijk tot een hoogte van 11 meter TAW.

*TAW: Tweede Algemene Waterpassing. Nul meter TAW komt overeen met het gemiddelde laagwaterpeil in Oostende.

Wie werkt eraan mee?

Om de werken op Linkeroever voor te bereiden gingen De Vlaamse Waterweg nv en de stad een overeenkomst aan. Bij de verdere uitwerking van concrete deelprojecten zullen ook de betrokken watersportverenigingen en de overige gebruikers van de waterwegen betrokken worden.