Noorderlijn, bracht de Spaanse Omwalling terug aan het licht
Bij de aanleg van de Noorderlijn (2016-2020) kwam de stadsomwalling uit de 16de eeuw terug aan het licht. Hier lees je meer over het archeologische onderzoek en de vondsten. Ontdek zeker ook de expo 'Onder de Leien. Een gracht vol schatten.' in het FelixAtelier over deze boeiende opgravingsperiode en wandel eens langs de gerestaureerde Kipdorpsite.
Tap om de kaart over het volledige scherm te tonen
Terug in de tijd
De Leien liggen vandaag op de plek waar vroeger een versterkte muur stond rond de binnenstad. Die werd gebouwd tussen 1542 en 1553 op bevel van Keizer Karel. De muur en grachten moesten bescherming bieden tegen invallen uit het noorden. Via vijf bruggen bleef de stad toegankelijk. Op strategische plaatsen stonden vijfhoekige bastions. Dit was het werk van Italiaanse ingenieurs en in die tijd erg vernieuwend. Elke knik in de Leien van vandaag wijst op de locatie van een van die bastions.
In de 19de eeuw kreeg de stad een nieuwe bescherming in de vorm van de Brialmontomwalling. De Spaanse Vesten verloren hun functie en werden vanaf 1864 afgebroken. Op veel plekken bleef enkel het ondergrondse deel van de muren bewaard. Daar kwamen tussen 1867 en 1869 de Leien bovenop. De resten van de oude omwalling zitten maar een halve meter onder het asfalt.
Felixarchief, stadsarchief Antwerpen
Felixarchief, stadsarchief Antwerpen
Frederik Beyens
stad Antwerpen
Hoe verliep de opgraving?
Bij de graafwerken voor de Noorderlijn werden er resten van de Spaanse vesten opnieuw blootgelegd op verschillende plaatsen:
Maria-Theresialei: het vroegere bastion van de Huidevetterstoren
Operaplein: de Kipdorpbrug en het bijhorende bastion
Paardenmarkt: halfbastion en brug van de Rode Poort
Tunnelplaats: bastion Rode Poort
Italiƫlei tussen de Tunnel- en Noorderplaats: een stuk van de stadsmuur
Noorderplaats: bastion Schijn
Zone van de Londenbrug: bastion Slijk
Zone Rijnkaai: een stuk van de stadsmuur en de huizen op de kaaien
Tijdens elk van de opgravingen zijn de archeologen meer te weten gekomen over deze belangrijke periode uit de stadsgeschiedenis. Bekijk de resultaten van de opgravingen voor elk deel van de Spaanse omwalling via de kaart hierboven.
Waar zie je de Spaanse omwalling nu nog in de straat?
Wie zoekt, die vindt de resten van de Spaanse omwalling op de volgende plekken terug in de stad.
Aan de Londenbrug op het Eilandje staat een hoekelement in natuursteen waar vroeger de punt van bastion Slijkpoort was. De flank van het bastion kan gevolgd worden in het voetpad, doordat een ander legpatroon werd gebruikt.
Kipdorpsite, ter hoogte van de Rooseveltplaats vind je de wandelpasserelle langs de Kipdorppoort. Hier heb je een mooi zicht op de gerestaureerde Kipdorpbrug, -kazemat en de stadsmuur.
Het Keizersbastion, gelegen voor de Nationale Bank, is ondergronds nog te bezoeken in de ondergrondse parking.
Het Blauwtorenplein aan de Oudevaartplaats verwijst dan weer naar het grondplan van de vroegere Blauwe Toren met een zitbank en aangepaste bestrating. Deze toren behoorde oorspronkelijk tot de laat-middeleeuwse omwalling, maar werd bewaard bij de aanleg van de Spaanse Vesten en er mee in opgenomen.
Wie werkte eraan mee?
De archeologische opgravingen werden door de stedelijke dienst Archeologie uitgevoerd.
Deze website maakt gebruik van cookies. Dat zijn kleine tekstbestanden die websites op je computer of mobiele toestel opslaan. Ze worden gebruikt om websites beter te laten functioneren, om de gebruikerservaring te verbeteren en/of om gericht advertenties te tonen.
Wanneer u onze website gebruikt, plaatsen wij de cookies die u terugvindt onder de tab 'cookie-instellingen' in de footer. Wilt u genieten van een optimale ervaring? Dan kan u best alle cookies inschakelen.
U kan uw persoonlijke voorkeuren instellen en zo bepalen welke informatie u met stad Antwerpen deelt. Houd er rekening mee dat bepaalde media enkel beschikbaar zijn indien u de cookies ervan aanvaardt. Deze website bewaart de door u ingestelde cookievoorkeuren. U kan ze altijd opnieuw aanpassen via 'cookie-instellingen' in de footer. Meer weten? Check de info over cookies in onze privacy- en gebruiksvoorwaarden.