Vanuit de ambitie om van Antwerpen een klimaatrobuuste stad te maken, onderzoekt de stad steeds naar manieren om het grondwater aan te vullen en slimmer om te gaan met water. Antwerpen is een stad in beweging waar innovatieve bouwprojecten steeds meer voorkomen. Om in de toekomst waterschaarste aan te pakken onderzocht de stad hoe opgepompt grondwater van bouwwerken, kan hergebruikt worden voor de stedelijke vijvers en groengebieden.
De stad Antwerpen werkte al aan een Groenplan, Waterplan en Klimaatplan om meer uit de stad te halen. Daarnaast is de stad steeds op zoek naar manieren om waterschaartste tegen te gaan en de grondwater aan te vullen.
In de stad komen steeds vaker vijvers en groengebieden droog te staan. De lage grondwaterstand wordt veroorzaakt door verharding van de stad die de infiltratie van het regenwater belemmert en door het oppompen van grondwater om (tijdelijke) bouwwerken droog te houden. In de toekomst zullen langere periodes van droogte het waterpeil nog meer doen dalen.
Die lage waterstand houdt risico’s in voor de natuur en het groen in de stad. Zo kunnen de stadsvijvers nog vaker droog komen te staan en wordt de kans groter dat zoutachtig Scheldewater de stad binnendringt, wat kan leiden tot een moeilijk omkeerbare verzilting van het grondwater. De bemalingsstrategie moet mee een oplossing te bieden aan de lage grondwaterstanden.
Op dit moment is het verplicht om opgepompt water bij bouwwerken terug in de grond te laten dringen, tenzij dit technisch écht niet mogelijk is. In de praktijk is dit helaas niet altijd haalbaar waardoor er nog te veel water afgevoerd wordt via de riolering.
Met de bemalingsstrategie wil de stad Antwerpen werken aan een slim hergebruik van dit water. Door een gerichte aanpak kan dit opgepompte grondwater ingeschakeld worden om stadsvijvers te vullen en natuur te herstellen of te ondersteunen tijdens periodes van droogte.
Om dit mogelijk te maken, zal de stad in de eerste plaats inzetten op een regelgevend kader. Daarnaast zullen bemalingsaanvragen strenger opgevolgd, gecontroleerd en gehandhaafd worden.
De stad onderzoekt ook de mogelijkheden om het opgepompte water opnieuw te laten indringen in de bodem in geschikte stadsvijvers en groenzones zoals parken. Het grondeninformatieregister van OVAM toont aan dat de ondergrond in Antwerpen vaak historisch verontreinigd is. Daarom moet steeds een deskundige worden ingeschakeld om zuiveringseisen voor het opgepompte grondwater in te schatten vooraleer het opgepompte water te laten infiltreren.
Ten slotte onderzocht Water-link samen met Aquafin de technische, ruimtelijke en financiële haalbaarheid van een ondergronds netwerk om het transport van het opgepompte water richting de geschikte stadsvijvers en groenzones mogelijk te maken. Ze brachten in kaart welke mogelijkheden er zijn om permanente en tijdelijke waterleidingen aan te leggen in het bestaande rioleringsstelsel.
Op basis van de bemalingsstrategie zal de stad ook verdere concrete acties uitwerken, zoals de eerste aanzet voor een permanent ondergronds netwerk waar ook bemalingen op kunnen aansluiten.
De stad werkte deze bemalingsstrategie uit in nauw overleg met Water-Link en Aquafin. Ook de Vlaamse milieumaatschappij en de OVAM werden betrokken.