De bouwcode verzamelt de stedelijke regels over bouwen en verbouwen in de stad. Antwerpen werkt aan een nieuwe bouwcode. Daar hoort ook een milieueffectenrapport bij. Dat onderzoekt de effecten op mens en milieu.
Tot de nieuwe versie is goedgekeurd, blijft de huidige bouwcode van kracht.
De bouwcode verzamelt de stedelijke regels over hoe er gebouwd of verbouwd mag worden in de stad. Bouwplannen moeten onder andere aan deze regels voldoen om een vergunning te kunnen krijgen. Er gelden ook nog andere regels, bijvoorbeeld op gewestelijk niveau of in ruimtelijke uitvoeringsplannen.
De bouwcode is het instrument voor bouwers, verbouwers, architecten en projectontwikkelaars om mee vorm te geven aan het Antwerpen van morgen.
Antwerpenaren verwachten veel van hun stad: een aangename plek om te wonen, te ondernemen, te werken, te studeren en te ontspannen. De stad wil een nieuwe bouwcode om de kwaliteit van de gebouwen en de open ruimte te verbeteren. De nieuwe bouwcode wil een antwoord bieden op de vragen van vandaag en in de toekomst over onder andere:
De nieuwe bouwcode bevat minder regels, is duidelijker en makkelijker om toe te passen.
Het milieueffectenrapport beschrijft de mogelijke effecten op mens en milieu van de regels in de bouwcode. De effecten gaan bijvoorbeeld over lucht, bodem, water, mens, verkeer, planten en dieren.
Zo kan de bouwcode tijdens de opmaak nog aangepast worden om de gewenste doelen te bereiken.
Om het historisch erfgoed in de toekomst te blijven gebruiken, zijn er vaak aanpassingen nodig. Bijvoorbeeld om het gebouw toegankelijk te maken voor rolstoelgebruikers of het aan te passen aan de eisen van de brandweer. De nieuwe bouwcode maakt aanpassingen mogelijk, met respect voor het verleden.
De stad legt kwaliteitseisen voor woningen op, zoals een minimale woonoppervlakte en aandacht voor licht, zoninval en verluchting. Er moet een mix zijn van verschillende soorten woningen, zoals een verschillend aantal slaapkamers per woning in een bouwproject, betaalbaar wonen, starterswoningen, …
Het aanbod van ruime ééngezinswoningen moet behouden blijven. Dat is belangrijk om jonge gezinnen aan te trekken en in de stad te houden. Om tegemoet te komen aan de nood aan studentenkamers wordt het mogelijk om kamers in grote ééngezinswoningen aan studenten te verhuren wanneer de eigenaar er zelf ook woont. Ook wordt het makkelijker om aan woningdelen of cohousing te doen. In die woningvormen gaan verschillende gezinnen in één woning bepaalde ruimten, zoals een keuken, delen.
Om meer woningen te kunnen bouwen, zal het op bepaalde locaties mogelijk zijn om hoger te bouwen. Dit gebeurt telkens op maat van de plek. Zo’n locatie moet makkelijk bereikbaar zijn, zoals bijvoorbeeld een stationsomgeving. Het aantal woningen moet afgestemd zijn op het aantal voorzieningen in de buurt, zoals een supermarkt of kinderopvang. Ook de openbare ruimte moet er groot genoeg zijn. Wanneer er hoger gebouwd wordt, moet er meer oppervlakte onthard worden.
De bouwcode legt maatregelen op voor meer groene ruimte en de opvang van regenwater. Verharde oppervlaktes worden beperkt. Maximaal 1/3e van de tuinzone mag verhard zijn. Wanneer er een functiewijziging is, van bijvoorbeeld een winkel naar een woning, moet er minimaal 20% van de oppervlakte onthard worden.
Er komen meer mogelijkheden voor duurzame energie, bijvoorbeeld om buitenunits van warmtepompen op een dak of gevel te plaatsen. Er wordt hierbij rekening gehouden met het vermijden van (geluids)hinder, door een maximale geluidsnorm en een minimale afstand van ramen. Bij elke grotere ontwikkeling moet er een centrale ruimte komen voor het verdelen van warmte in het gebouw. Hier kan dan later bijvoorbeeld de aansluiting op een warmtenet komen.
De stad legt parkeernormen op, waarbij iedere bouwheer verplicht wordt om een bepaald aantal parkeerplaatsen te creëren op eigen terrein. Of het nu gaat om auto’s of fietsen. Het openbaar domein in de stad en het aantal parkeerplaatsen op straat zijn beperkt. Door te parkeren op eigen terrein, komt er geen verhoging van de parkeerdruk op straat en kan het openbaar domein ingezet worden voor andere noden.
De parkeernorm is vastgelegd per functie (bv. woning, kantoor, handel ...) en verschilt per ligging. De stad wordt hierbij verdeeld in een centrumgebied, een centrumschil en het overige gebied. De concrete afbakening is goedgekeurd door het college. Download hier de kaart met de verschillende gebieden.
In 2019 werd er een strategische beleidsnota detailhandel uitgewerkt. Dit beleid wordt opgenomen in de bouwcode. Zo krijgen de gebieden in kernwinkelgebieden aangepaste regels, bijvoorbeeld dat er voor specifieke zones enkel detailhandel mogelijk is op het gelijkvloers.
De stad wil de ruimte voor bedrijvigheid beschermen. Bedrijfssites die in woongebied liggen mogen daarom niet zomaar omgevormd worden tot woongelegenheden. De bedrijvigheid moet hier behouden blijven. De bedrijvigheid moet wel verzoenbaar zijn met de woningen in de buurt.
Stad Antwerpen maakt de bouwcode op. De onafhankelijke experts van Antea stellen een milieueffectenrapport op, onder begeleiding van Team Omgevingseffecten (Vlaanderen).