De stad Antwerpen voert een ambitieus klimaatbeleid dat ze samen met alle actoren verder wil uitvoeren, gebaseerd op het Klimaatplan 2030. Daarom subsidieert de stad projecten die bijdragen aan de realisatie van deze klimaatdoelstellingen via het Klimaatfonds.

De stad Antwerpen lanceerde in 2021 een thematische oproep voor vernieuwende projecten die inzetten op een eerlijke energietransitie. 

Deze oproep is afgesloten. 

Kader van de projectoproep

Er tekent zich momenteel een verschuiving af van een energiesysteem gebaseerd op fossiele brandstoffen naar een energiesysteem op basis van hernieuwbare energiebronnen. Ondanks de uitwerking van visies en plannen door verschillende overheden, is hernieuwbare energie is niet voor iedereen toegankelijk.

Ook in Antwerpen is energiearmoede een grote uitdaging. Een groot aantal groepen loopt risico om de energiefactuur niet te kunnen betalen. Gezinnen met de laagste inkomens wonen vaak in huizen met slechte energieprestaties en krijgen dus vaak hoge energiefacturen terwijl ze niet kunnen genieten van ondersteuningsmaatregelen omdat de investeringskost te hoog ligt. Er moet dus werk worden gemaakt van een eerlijke, sociale energietransitie.

Antwerpen werkt actief mee aan het Europees onderzoeksproject SONNET, gericht op de sociale innovatie in de energietransitie. De deelnemende steden, waaronder Antwerpen, zetten pilootprojecten op die sociale innovaties in de energiesector in de praktijk brengen. In Antwerpen kreeg dit pilootproject de naam Gelijkstroom. De lancering van deze thematische oproep van het Klimaatfonds sluit hierbij aan.

Doel van de oproep 'eerlijke energietransitie'

Met deze thematische oproep wil de stad Antwerpen sociaal vernieuwende initiatieven ondersteunen. De doelstellingen van deze oproep zijn:

Netwerk versterken
Deze oproep draagt bij aan het versterken van het netwerk van actoren rond de thema’s ‘energie’, ‘wonen’ en ‘armoede’ en de integratie van deze thema’s, zodat kennis beter gedeeld kan worden.  

Pilootprojecten rond sociale innovatie
Goede praktijkvoorbeelden zijn nodig om te overtuigen dat een nieuw systeem kan werken. Daarom wil deze oproep concrete sociaal innovatieve oplossingen de kans geven om te experimenteren of breder uit te rollen. Dat kan gaan om het uitwerken van een vernieuwend businessmodel, een pilootproject testen, of een demonstratieproject uitrollen in Antwerpen. 

Kennisopbouw
Er wordt extra aandacht besteed aan het leren uit goede voorbeelden of valkuilen. Goede communicatie draagt ertoe bij dat stedelijke diensten, sociale organisaties en bedrijven hun kennis vergroten. De projecten uit deze oproep zorgen voor diepere kennis bij een brede groep actoren en specifiek rond:

• de mogelijkheden van sociale innovatie als hefboom voor een eerlijke energietransitie;
• de rol en mogelijke samenwerking van de stad Antwerpen en betrokken partners.

Enkele voorbeelden van thema’s die aansluiten bij de doelstellingen van deze oproep:

• Combinaties met (Wijk)Batterij-oplossingen, deelsystemen elektrische mobiliteit,...
• Innovatieve leasemodellen, ontzorgingsformules, financieringsmodellen die erop gericht zijn om iedereen toegang te geven tot energie-efficiëntiemaatregelen, duurzame energie,…
• Oplossingen voor de problematiek van split incentive op de huurmarkt. Antwerpen heeft een groot aantal huurwoningen waarvan de energieprestatie slecht is maar waar de eigenaar geen baat heeft om hier een verbetering in te realiseren gezien de investeringen in energie-efficiëntiemaatregelen bij de eigenaar liggen, maar de voordelen ervan liggen bij de huurder.
• Nieuwe samenwerkingen bijvoorbeeld tussen energiecoöperatieven en organisaties met sociale doelstellingen.
• …

Wie kan een project indienen?

Elk sociaal innovatief energieproject dat bijdraagt aan de Antwerpse klimaatdoelstellingen komt in aanmerking:

• actoren met innovatieve ideeën in de energiesector;
• actoren actief op het snijpunt wonen, sociaal beleid en klimaat: middenveld, energiecoöperatieven, sociale organisaties of bedrijven;
• partners in opstartende en lopende  sociaal innovatieve energieprojecten in Antwerpen.

Bedrag van de subsidie

In het totaal is er 60.000 euro voorzien voor de geselecteerde projecten van deze thematische oproep. Een geselecteerd project kan volgens het reglement maximaal 50.000 euro subsidie ontvangen. 

Ondersteuning

De stad voorziet ondersteuning voor projectleiders die een projectdossier willen indienen. 

• Op 4 maart 2021 vond een online netwerkevent plaats waar je terecht kon met al je vragen rond het Klimaatfonds en deze thematische oproep. 
• Goedgekeurde projecten krijgen een peter/meter toegewezen die jouw project mee opvolgt en bij wie je terecht kan met inhoudelijke vragen.
• Met al jouw praktische vragen kan je steeds terecht bij duurzame.stad@antwerpen.be.
• Projecten duren maximaal 2 jaar. Goedgekeurde projecten van deze thematische oproep, kunnen tot midden 2022 aansluiten bij de werking van het project Gelijkstroom. 

Een project indienen

• Elk project dat ingediend wordt, is onderhevig aan het subsidiereglement. Lees het goed na. 
• Dien je een project in voor de thematische oproep 'eerlijke energietransitie', lees dan hier het volledige toelichtingsdocument met verklarende begrippenlijst goed na.
• Heb je vragen? Stuur ze dan via mail naar duurzame.stad@antwerpen.be.