Honderd jaar geleden overleed Jules Hofman. Zijn naam zegt u misschien niets, maar zijn gebouwen behoren tot de typische voorbeelden voor de art nouveau in Antwerpen. Denk bijvoorbeeld aan De Roos, De Tulp en de Zonnebloem in de Zurenborgwijk of de likeurstokerij Elixir D'Anvers aan de Haantjeslei. Op zaterdag 5 oktober kan u aansluiten bij rondleidingen in Deurne en op zondag 6 oktober in Berchem. De rondleidingen zijn gratis, maar reserveren is nodig omdat de plaatsen beperkt zijn.

Duik in de kruidige geschiedenis van Elixir d'Anvers.

In de eerste helft  van de 19^de eeuw kent Antwerpen een enorme bevolkingsaangroei en verkavelingsdrift binnen de Brialmontomwalling. Hypotheekbanken en bouwmaatschappijen sluiten contracten af met grondeigenaars. Vanaf 1906 komen er ook strengere bouwvoorschriften en reglementen. In 1905 wordt de Hypotheekbank Vooruitzicht gesticht. Jules Hofman wordt vanaf 1909 de hoofdarchitect van de bouwonderneming.

 

Hofman heeft de art nouveau verlaten en spitst zich eerder toe op drie type woningen:

Rentenierswoning

De rentenierswoning wordt met luxe afwerking gebouwd voor de hogere burgerij in de omgeving van de nieuwe betere buurten bv. de Jan Van Rijswijcklaan. De perceelbreedte is minimum 6 meter.  Het grondplan is persoonlijker afgestemd op de wensen van de klant. Er wordt veel aandacht besteed aan de uitstraling van de voorgevel. 

 

Burgerwoning

De burgerwoning kenmerkt zich door de nodige verfraaiing en status aan de gevel,  met één of twee balkons of gesloten erker. De gevel wordt verlucht met ’s graffito, églomisés, tegeltableaus of mozaïeken. Kunstig gesmeed ijzer geeft een persoonlijke toets.

 

Eéngezinswoningen en hoekpanden met winkelruimte

De derde categorie zijn eenvoudige ééngezinswoningen en hoekpanden met winkelruimte, met een gevel van maximum 5 meter breed. De gevel is nog rijkelijk versierd met metselwerk en tegels. Deze huizen worden soms in groepen gebouwd of besteld door een minder kapitaalkrachtig publiek of ook als belegging om te verhuren.

Een van zijn grootste en laatste projecten voor WO I  is de synagoge Machsiké Hadass in de Oostenstraat. De eerste plannen dateren van 1911. De synagoge werd pas ingehuldigd in 1919. Het gebouw is momenteel in restauratie.

In 1907 bouwt Hofman de eerste volwaardige cinemazaal in Antwerpen: cinema Krüger. Het is een grondige verbouwing van de burgemeesterswoning Jan Van Rijswijck op de hoek van de De Keyserlei en de Appelmansstraat.

Jules Hofman wordt ook voor grote opdrachten gevraagd. In Wenduine bouwt hij in 1903 een preventorium voor zwakke kinderen. Het Klein-Seminarie van Hoogstraten  wordt in 1904-1906 verrijkt  met een nieuw internaat en feestzaal. Hofman zal hiervoor terug de neo-Vlaamse renaissancestijl gebruiken.

Jules Hofman is het meest bekend om de bouw van de huizen De Roos (Transvaalstraat), De Tulp (Cogels Osylei) en De Zonnebloem (Cogels Osylei).  Zijn art nouveau evenaart de grote architecten van zijn tijd in België. In 1902 spreekt men zelfs van de drie Belgische H’s: Horta, Hankar en Hofman.

 

De art nouveau van Jules Hofman is eerder decoratief. Elk huis heeft de naam van een bloem en is een stukje versteende natuur, die grillig en asymmetrisch is. In smeedwerk, glasramen, stucwerk en mozaïeken komt deze florale kunst  sterk naar voor. Waar het exterieur getuigd van de nieuwe stijl, blijven de interieurs vasthouden aan de traditie. Vooraan een neorococo kamer, opgevolgd door een Vlaamse kamer en een veranda die zicht geeft op de tuin.  De voordeur vormt letterlijk een sas tussen het nieuwe en het oude.

1893. Jules Hofman krijgt internationale bekendheid door de bouw van een degustatiepaviljoen van chocolademelk voor de firma Van Houten op de Wereldtentoonstelling in Chicago. Hij baseert zich op een 16^de-eeuwse Friese renaissance stadhuis van Franeker in Nederland. Meer zelfs het eindresultaat is een exacte kopie in hout tot in de kleinste details. In Brooklyn wordt het gebouw later gereconstrueerd in steen.

 

1894:

In 1894 vindt de Wereldtentoonstelling plaats in Antwerpen. Deze wordt opgebouwd rond het Museum voor Schone Kunsten, waarvoor Hofman vijf paviljoenen mag ontwerpen in verschillende bouwstijlen.

Vlak na Jules Hofman is afgestudeerd zet hij de stijl van zijn leermeesters verder. De eerste 10 jaar van zijn carrière wordt getypeerd door het neoclassicisme en de neo-Vlaamse renaissance.