Een centrale verwarming voor heel de stad
De stad Antwerpen wil in de toekomst zoveel mogelijk gebouwen verwarmen op een duurzame manier. Warmtenetten spelen hierbij een belangrijke rol. Ze zijn een duurzaam alternatief voor gas of stookolie om gebouwen te verwarmen en van warm water te voorzien. Aangezien 75% van het energieverbruik in een woning gaat naar verwarming en warm water, zorgt de omschakeling naar een warmtenet voor een grote impact.
Wat is een warmtenet?
Een warmtenet is een ondergronds buizennetwerk dat warmte vervoert met behulp van water. Dit is vergelijkbaar met hoe de centrale verwarming werkt in de meeste woningen.
De warmtebron is voornamelijk restwarmte die wordt gegenereerd door industriële activiteit, maar de stad kijkt ook naar andere duurzame alternatieven, zoals warmte die wordt afgenomen bij waterzuiveringsinstallaties (riothermie). Vandaag gaat die warmte verloren, maar dankzij een warmtenet wordt ze hergebruikt. De leidingen transporteren de warmte naar de stad, waar gebouwen op aangesloten kunnen worden. De traditionele ketel, die water verwarmt voor radiatoren en warm kraanwater, maakt plaats voor een efficiënte warmtewisselaar, die op een duurzamere manier hetzelfde comfort biedt.
Waarom dit project?
De stad Antwerpen staat voor een stevige klimaatuitdaging. De stad zet vol in op een duurzamere toekomst en wil de CO₂-uitstoot tegen 2030 met maar liefst 71.000 ton per jaar verminderen. Dat staat gelijk aan de jaarlijkse warmtevraag van zo’n 30.000 woningen. Vandaag wordt in het merendeel van deze woningen water verwarmd door fossiele brandstoffen zoals aardgas of stookolie. Om op een grote schaal te verduurzamen, wil de stad een grootschalig warmtenet aanleggen, een slimme en milieuvriendelijke oplossing die zorgt voor comfortabele warmte zonder fossiele energie.
Wat gebeurt er?
Om warmtenetten te realiseren zijn er enkele stappen te zetten. Deze werden vastgelegd in de Roadmap 2030. Kort samengevat gaat het om:
- Afspraken aan de kant van de verschillende warmtebronnen.
- De aanleg en het beheer van de infrastructuur.
- De aansluiting met gebouwen.
Afspraken, investeringen en beheer van de warmtenetinfrastructuur
De aanleg van warmtenetten gaat met aanzienlijke investeringen voor de realisatie van de infrastructuurwerken gepaard. Stad Antwerpen keurde op 31 maart 2025 het stedelijk reglement warmtenetten goed. Met dit stedelijk reglement warmtenetten onderstrepen we als stad het vertrouwen in de aanleg van warmtenetten. We zetten een helder kader en geven investeringszekerheid aan de netbeheerders. Door een ‘domeinreservering’ kunnen er geen andere aanbieders op dezelfde locatie een warmtenet aanleggen. Tegelijkertijd beschermen we de toekomstige gebruikers door een maximumtarief voor verbruik vast te leggen. Wie aansluit op een warmtenet mag niet meer betalen dan voor andere duurzame alternatieven zoals warmtepompen.
De aanleg van de infrastructuur
Een belangrijke vraag is waar deze warmtenetten worden aangelegd. De Roadmap 2030 legt volgende zones vast:
- Het noorden van Antwerpen: Luchtbal en Rozemaai. Industriegebied Luithagen is gearceerd op de kaart.
- Dam, Slachthuisbuurt en Stuivenbergwijk
- Centrum Antwerpen (gebied binnen de Leien, Eilandje, Nieuw Zuid en deel van de Brederodewijk)
- Kiel
- Hoboken
- Linkeroever
Binnen die zones worden grote verbruikers zoals scholen, ziekenhuizen, bedrijven en appartementsgebouwen in kaart gebracht om te bepalen in welke straten de leidingen moeten lopen. Zo kan het warmtenet snel veel warmte verdelen.
Voor al deze zones werd in maart 2025 een beheersovereenkomst afgesloten met Fluvius om de warmtenetten te realiseren.
Hoe nu verder?
De warmtenetten zijn voorzien op verdere groei, zodat tegen 2050 tot 200.000 gezinnen of 50% van de Antwerpse gebouwen kunnen genieten van deze duurzame verwarmingsmethode.
Op de tijdlijn vind je de mijlpalen en beslissingen terug voor de aanleg van het warmtenet.